غده تیروئید یکی از مهمترین غدد درونریز در بدن حیوانات، از جمله گربهها است. این غده به تنظیم متابولیسم، رشد و توسعه سلولهای بدن کمک میکند. اختلالات تیروئید در گربه بهخصوص در سنین بالا شایع بوده و میتواند تأثیرات قابلتوجهی بر سلامتی حیوان داشته باشد.
عملکرد تیروئید
غده تیروئید در گربهها معمولاً در ناحیه گردن قرار دارد و هورمونهای تیروئیدی شامل تیروکسین و تری یدوتیرونین تولید میکند.
این هورمونها نقش کلیدی در تنظیم متابولیسم بدن دارند. تیروکسین بهعنوان هورمون اصلی عمل کرده و تأثیرات گستردهای بر روی سوختوساز چربی، پروتئین و کربوهیدراتها دارد.
افزایش سطح هورمونهای تیروئیدی میتواند منجر به افزایش انرژی و فعالیت در گربهها شود، درحالیکه کاهش این هورمونها میتواند به خستگی و کاهش وزن منجر گردد.
در واقع میتوان گفت عملکرد تیروئید تحتتأثیر عوامل مختلفی قرار دارد، از جمله تغذیه، سن و شرایط محیطی. اختلال در هر یک از این عوامل میتواند به تغییر در سطح هورمونهای تیروئیدی منجر شود.
همچنین، غده تیروئید به هورمونهای دیگر و سیستم عصبی نیز وابسته بوده و این امر باعث میشود که عملکرد آن بهشدت تحتتأثیر تغییرات در دیگر سیستمهای بدن قرار گیرد.
اختلالات تیروئیدی در گربهها
هایپرتیروئیدیسم یکی از رایجترین اختلالات تیروئیدی در گربههاست که معمولاً در سنین بالا مشاهده میشود. این بیماری به علت تولید بیش از حد هورمونهای تیروئیدی رخ میدهد و میتواند ناشی از وجود تومور در غده تیروئید باشد.
این تومورها عموماً خوشخیم هستند، اما حتی تومورهای خوشخیم نیز میتوانند سطح هورمونها را بهشدت افزایش دهند. علائم این بیماری شامل افزایش وزن، افزایش اشتها، بیخوابی و رفتارهای پرخاشگرانه است. در برخی موارد، گربهها ممکن است دچار مشکلات قلبی و فشارخون بالا نیز شوند.
گربههای مبتلا به هایپرتیروئیدیسم ممکن است در معرض خطرات جدیتری نیز قرار بگیرند، مانند بیماریهای قلبی و مشکلات کلیوی.
برعکس هایپرتیروئیدیسم، هایپوتیروئیدیسم به کاهش تولید هورمونهای تیروئیدی اشاره دارد. این اختلال نسبت به هایپرتیروئیدیسم کمتر شایع بوده و معمولاً به دلیل عفونت، تومور یا درمانهای قبلی ایجاد میشود.
علائم هایپوتیروئیدیسم شامل کاهش وزن، خستگی، کاهش فعالیت و مشکلات پوستی است. همچنین، این اختلال ممکن است باعث کاهش دما و بیحالی در گربهها شود. تشخیص زودهنگام این بیماری میتواند به بهبود کیفیت زندگی گربه کمک کند.

علائم اختلالات تیروئیدی
در گربهها، علائم اختلالات تیروئیدی میتواند متنوع باشد و بسته به نوع اختلال متفاوت خواهد بود. در هایپرتیروئیدیسم، علائم معمولاً شامل:
- افزایش اشتها
- کاهش وزن
- پرخاشگری
- رفتارهای غیرعادی
گربهها ممکن است بیخوابی و فعالیت بیش از حد را تجربه کنند. در این حالت، تغییرات در عادات غذایی و رفتارهای اجتماعی گربه میتواند نشانهای از وجود مشکل باشد.
از سوی دیگر، در هایپوتیروئیدیسم، علائمی شامل خستگی، کاهش اشتها، افزایش وزن و مشکلات پوستی مانند ریزش مو و خشکی پوست است.
گربهها ممکن است به طور غیرمعمولی سست و بیحال به نظر برسند. همچنین، تغییرات در الگوی خواب و فعالیت نیز میتواند نشانهای از وجود اختلال تیروئیدی باشد.
تشخیص اختلالات تیروئیدی در گربه
در تشخیص این مشکل معمولاً آزمایش خون انجام میشود. آزمایشهای سطح هورمونهای تیروئیدی میتواند به تعیین وضعیت تیروئید کمک کند.
در هایپرتیروئیدیسم، معمولاً سطح تیروکسین در خون افزایش مییابد. درحالیکه در هایپوتیروئیدیسم، این سطح کاهش خواهد یافت.
همچنین، ممکن است دامپزشک از روشهای تصویربرداری مانند سونوگرافی برای بررسی وضعیت غده تیروئید استفاده کند. آزمایشهای دیگر شامل بررسی عملکرد کلیهها، کبد و سایر سیستمهای بدن میشود.
درمان اختلالات تیروئیدی
در هایپرتیروئیدیسم درمان معمولاً شامل استفاده از داروهای ضد تیروئیدی، جراحی و پرتودرمانی است. داروهای ضد تیروئیدی میتوانند به کنترل سطح هورمونهای تیروئیدی کمک کنند، اما نیاز به مصرف مداوم دارند. این داروها به کاهش تولید هورمونهای تیروئیدی کمک کرده و میتوانند به بهبود علائم بیماری منجر شوند.
جراحی برای برداشتن تومورهای تیروئیدی و پرتودرمانی برای کاهش اندازه غده تیروئید نیز از روشهای درمانی هستند. انتخاب درمان مناسب بستگی به وضعیت کلی گربه و نظر دامپزشک دارد. در برخی موارد، ممکن است درمانهای ترکیبی نیز توصیه شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.
درمان هایپوتیروئیدیسم معمولاً شامل تجویز هورمونهای تیروئیدی مصنوعی است. این درمان به تنظیم سطح هورمونهای تیروئیدی در بدن کمک میکند و باید تحتنظر دامپزشک انجام شود.
در برخی موارد، ممکن است نیاز به تنظیم دوز دارو باشد تا بهترین نتیجه حاصل شود. مانیتورینگ منظم سطح هورمونها اهمیت زیادی دارد تا از عوارض جانبی جلوگیری شود.
درمانهای حمایتی نیز میتوانند به بهبود کیفیت زندگی گربههای مبتلا به هایپوتیروئیدیسم کمک کنند. این درمانها ممکن است شامل تغذیه مناسب و مراقبتهای ویژه از پوست و موی گربه باشد.

پیشگیری و مراقبت
مراقبت از گربهها بهویژه در سنین بالا اهمیت دارد. تغذیه مناسب، فعالیت بدنی کافی و نظارت بر تغییرات رفتاری میتواند به پیشگیری از اختلالات تیروئیدی کمک کند.
همچنین، مراجعه منظم به دامپزشک برای بررسی سلامت عمومی و آزمایشهای تیروئیدی میتواند در تشخیص زودهنگام مشکلات کمککننده باشد.
گربههایی که در خانوادههای دارای سابقه اختلالات تیروئیدی هستند باید بهدقت تحتنظر قرار گیرند. همچنین، حفظ یک محیط آرام و کم استرس برای گربهها میتواند به حفظ سلامت کلی آنها کمک کند.
برای تشخیص دقیق اختلالات تیروئیدی در گربهها، چندین آزمایش ضروری وجود دارد که به دامپزشک کمک میکند تا وضعیت تیروئید را ارزیابی کند.
آزمایش
در واقع آزمایش خون برای اندازهگیری سطح هورمون تیروکسین T4 و تری یدوتیرونین T3 یکی از اصلیترین روشها برای تشخیص هایپرتیروئیدیسم و هایپوتیروئیدیسم است. در هایپرتیروئیدیسم، سطح T4 معمولاً افزایش مییابد و در هایپوتیروئیدیسم کاهش مییابد. دیگر آزمایشات شامل:
- عملکرد کلیوی: برخی از اختلالات تیروئیدی میتوانند بر عملکرد کلیهها تأثیر بگذارند؛ بنابراین، آزمایشهایی مانند اندازهگیری کراتینین و اوره خون ممکن است ضروری باشد.
- آزمایشهای عملکرد کبد: بررسی عملکرد کبد نیز میتواند به ارزیابی وضعیت کلی گربه کمک کند.
سونوگرافی
این روش میتواند برای ارزیابی وضعیت غده تیروئید و شناسایی هرگونه تومور یا تغییرات غیرطبیعی در بافت تیروئید استفاده شود.
بیوپسی
در برخی موارد، برای تأیید وجود تومور یا تشخیص دقیقتر، ممکن است نیاز به انجام بیوپسی از بافت تیروئید باشد.
آزمایشهای هورمونی دیگر
ممکن است بررسی سطح هورمونهای دیگر مانند هورمون محرک تیروئید TSH نیز انجام شود تا اطلاعات بیشتری درباره عملکرد تیروئید به دست آید.
تشخیص صحیح اختلالات تیروئیدی نیازمند مشاوره با دامپزشک و انجام آزمایشهای لازم است تا به بهترین شکل ممکن وضعیت گربه ارزیابی و درمان شود.